“Phượng Hồng” và Gỏi Bông Phượng

Từ gỏi bông phượng tới tiếng nhạc lời ca của “Phượng hồng”…

Gỏi Bông Phượng

Có ai ngờ một loài hoa gắn liền với kỷ niệm học trò có thể gợi hứng cho món gỏi ấn tượng đậm vị miền Tây Nam Bộ: gỏi bông phượng. “Bông” là từ thuần Việt phổ biến ở Trung Việt và Nam Việt, trong khi Bắc Việt thường dùng từ Hán Việt là “hoa”. 

Những cánh phượng đỏ thắm rộn ràng theo nhau nằm riêng trong dĩa. Từng lát hành tây ngâm dấm đường trắng trẻo e lệ. Cá trê béo núc, mỡ chảy xèo trên than đỏ, sớ thịt cá vàng ươm bắt mắt. Tôm nướng bóc vỏ đỏ lựng như say rượu. Lá bạc hà tươi mát xanh um. Hành phi vàng rộm chen vai cùng đậu phụng rang giã dập vàng mơ. Bánh phồng tôm đã chờ sẵn, căng phồng bóng bẩy. Xoài bằm giơ tay xin điểm danh. Cuối cùng nước mắm chua ngọt đủng đỉnh nhập cuộc vui, ớt đỏ tỏi trắng sóng sánh trên nền nước mắm óng vàng.

Gắp một đũa gỏi chấm nước mắm, thêm một lát xoài. Tôm dai ngọt, cá đậm đà thơm phức. Hành tây xoài bằm ngọt ngọt chua chua mỗi người một vẻ. Bạc hà và ớt cống hiến vị cay thơm. Tỏi hăng, hành phi béo giòn, đậu phụng bùi, nước mắm mằn mặn. Tất cả hòa hợp làm nổi bật nhân vật chính của chúng ta: bông phượng – một chút chát, một chút chua – như hương vị giọt nước mắt cho mối tình đầu thơ dại.

“Phượng hồng” một thuở

“Những chiếc giỏ xe chở đầy hoa phượng,

Em chở mùa hè của tôi đi đâu?”

Tháng 5. Hoa phượng bắt đầu nở rộ trên cành. Phượng đỏ rực, lá lại xanh biếc. Nhìn những cành phượng rung rinh trong nắng, kỷ niệm thời học sinh bỗng quay về. Một hình bóng tưởng đã nhạt nhòa trong ký ức. Một ánh mắt, một nụ cười. Những rung động đầu đời tinh khiết đến lạ, khiến trái tim ta tự nhiên đập rộn mỗi lần nhớ lại. 

Trong giây phút ngẩn ngơ nhìn cô gái đạp xe chở hoa phượng xa dần, thi sĩ Đỗ Trung Quân sáng tác nên bài thơ “Chút tình đầu”. Rung động vì tứ thơ và kỷ niệm xưa,  nhạc sĩ Vũ Hoàng phổ thành bài nhạc “Phượng hồng”. Tôi may mắn được nghe ca sĩ Vũ Khanh hát “Phượng hồng” và bài hát lập tức chiếm trọn trái tim tôi, hơn cả bài thơ nguyên tác.

Tuổi 18 ngày ấy còn thơ ngây nên chàng trai yêu rất hồn nhiên:

“Mối tình đầu của tôi

là cơn mưa giăng giăng ngoài cửa lớp

là áo ai bay trắng cả giấc mơ

là bài thơ còn hoài trong vở

giữa giờ chơi mang đến lại mang về.”

Dù học cùng lớp, nhưng đâu thể luôn chăm chăm nhìn người ta được, nên chàng nhìn ra cửa sổ. Mưa rơi thật nhẹ, dù không ướt áo, nhưng hồn thì đã ướt đẫm một tà áo trắng. Rồi chàng làm thơ, mà ngại ngùng mắc cỡ không dám đưa, nên rốt cuộc “còn hoài trong vở”. 

Chàng thầm nhờ lời hát và tiếng đàn ngỏ ý với người ta:

“mối tình đầu của tôi

nhờ cây đàn buông tiếng xa xôi

ai cũng hiểu chỉ một người không hiểu”

Khi Vũ Khanh với giọng ấm áp truyền cảm của ông xuống tông thật trầm ở từ “không hiểu”, tôi suýt… thót tim. May mà chàng trai trẻ chỉ thành “một gã khờ ngọng nghịu đứng làm thơ”. 

Chàng đã thầm để ý cô bạn từ năm học trước, nên hè vừa rồi chàng lặng lẽ đến trường, nhìn “cánh phượng hồng ngẩn ngơ, mùa hè đến trường khắc nỗi nhớ lên cây”. Chàng đã làm một việc hết sức táo bạo là khắc tên mình và cô bạn trên cây rồi đóng khung lại bằng hình trái tim. Chàng bâng khuâng tự hỏi:

“và mùa sau biết có còn gặp lại

ngày khai trường áo lụa gió thu bay”

Hè năm nay tốt nghiệp nên hai người phải chia xa. Nhìn cô bạn đạp xe xa dần với chiếc giỏ đầy hoa phượng, chàng thấy như nàng đang đem theo cả mùa hè và tình yêu đầu đời “em chở mùa hè đi qua còn tôi đứng lại”. Ngẩn ngơ, ngẩn ngơ, chỉ thấy “nắng ngập đường một vạt tóc nào xa…” 

“Phượng hồng” là một trong những bài Vũ Khanh hát hay nhất và ông luôn hát lời chính xác. Duy nhất trong một lần ngẫu hứng, ông hát “nắng phượng hồng một vạt tóc nào xa”. “Nắng phượng hồng” lấp lánh màu phượng đỏ đầy day dứt, hình tượng và sâu sắc, là một ý hay. Nếu nhạc sĩ Vũ Hoàng có nghe, chắc cũng cười không trách ca sĩ. 

Có ai chưa từng ôm một mối tình “phượng hồng” để thi thoảng hồi tưởng như Phạm Thiên Thư trong “Ngày xưa Hoàng thị”:

“Ôi mối tình đầu

Như đi trên cát

Bước nhẹ mà sâu

Mà cũng nhòa mau”

Mối tình đầu thuở học trò hồn nhiên trong sáng “bước nhẹ mà sâu, như đi trên cát” đầy rụt rè bâng khuâng. Mối tình đầu ấy thường không thành, nhưng luôn đẹp và sáng lấp lánh trong một góc của trái tim. 

“Phượng hồng” và gỏi bông phượng tuy có chút đắng, chút chua nhưng hậu vị vẫn ngọt ngào làm ta nhớ mãi. 

mlefood